Rewalidacja indywidualna jest to ogół działań, które podejmuje się aby pomóc dziecku osiągnąć najwyższy z możliwych dla niego, poziom funkcjonowania psychicznego i fizycznego. W czasie pracy z dzieckiem wszystkie działania mają na celu doskonalenie funkcji niezaburzonych, oraz optymalne usprawnianie tych, w których wystąpiły dysfunkcje.

Specyfika kształcenia dzieci i młodzieży niepełnosprawnej opiera sie na nauczaniu całościowym, poprzez wielozmysłowe poznawanie otaczającego świata - w całym procesie edukacji. Komputer i stosowne oprogramowanie pozwala na realizacje celów stawianych rewalidacji dziecka niepełnosprawnego, miedzy innymi dlatego, że likwiduje wiele barier, których przyczyną jest niepełnosprawność

W czasie zajęć rewalidacyjnych występuje doskonalenie wszystkich funkcji poznawczych dziecka:

  • percepcji wzrokowej

  • percepcji słuchowej

  • koordynacji wzrokowo – ruchowej

  • umiejętności intelektualnych

Ze względu na cechy formalne, komputerowe programy edukacyjne można podzielić na zabawy komputerowe, ćwiczenia, gry oraz programy użytkowe i informacyjne.
1) Zabawy komputerowe – są to programy, które służą wprowadzeniu do właściwego procesu edukacji (rewalidacji), nie realizując przy tym określonych celów edukacyjnych lub terapeutycznych. Tego typu zabawa nie stawia przed użytkownikiem żadnych specjalnie określonych zadań do wykonania. Tego typu programy są adresowane generalnie do dzieci młodszych. Przykładem mogą być programy, których zadaniem jest przyzwyczajanie dziecka do używania komputera.

2) Ćwiczenia komputerowe – programy, które realizują wprost określone cele edukacyjne lub terapeutyczne. Takie programy są najbardziej zbliżone do ćwiczeń wykonywanych metodą tradycyjną, stanowiąc ich proste adaptacje. Możliwość prawie nieograniczonego kształtowania formy takiego programu przesądza o atrakcyjności programu komputerowego w porównaniu z innymi środkami używanymi w rewalidacji, ale cel i zadanie, jakie ma do wykonania uczeń jest analogiczne do odpowiadającego mu ćwiczenia w formie tradycyjnej
3) Gry komputerowe – w tego typu programach cele edukacyjno-terapeutyczne są realizowane w sposób pośredni. Na ogół zadanie postawione przed użytkownikiem wynika z układu gry i na punktu widzenia procesu edukacji ma ono głównie zadanie motywacyjne. Nowe sprawności i umiejętności są zdobywane niejako „przy okazji”, gdyż scenariusz gry odwraca uwagę ucznia od właściwych treści kształcenia lub rewalidacji. Ten typ programów w większym lub mniejszym stopniu wykorzystuje elementy rywalizacji bądź to z komputerowym przeciwnikiem, innym uczniem lub nauczycielem. Gry komputerowe możemy podzielić na: Gry zręcznościowe, wymagające sprawności manualnej, refleksu, koordynacji percepcyjno – motorycznej oraz zdolności koncentracji uwagi. Mogą mieć one charakter korekcyjny i stymulować rozwój opóźnionych funkcji psychomotorycznych dziecka. Gry logiczne – wymagające umiejętności wykonywania złożonych operacji logicznych na materiale symbolicznym. Dla potrzeb rewalidacji upośledzonych umysłowo istotnymi są gry o bardzo prostych zasadach, gdyż stymulują rozwój intelektualny dziecka. Gry strategiczno-ekonomiczne (symulacyjne) – w odróżnieniu od gier zręcznościowych i logicznych są mniej symboliczne i bardziej kompleksowe, uczą podejmowania trafnych decyzji w sytuacjach problemowych. Generalnie programy tego typu są przeznaczone dla starszych użytkowników, lecz są również symulatory spełniające ważne funkcje poznawcze.
4) Programy użytkowe – są to różnego rodzaju edytory tekstu, grafiki, muzyki, itp. Są to programy - narzędzia służące do tworzenia rozmaitych obiektów, takich jak pismo, grafika, tabele, itp., zaprojektowane głównie z myślą o dorosłym użytkowniku, przy czym na rynku są dostępne również programy skierowane do dzieci. Przeważnie programy użytkowe są projektowane dla jak największego kręgu odbiorców i mają charakter możliwie uniwersalny, aby mogły mieć jak najwięcej różnorodnych zastosowań. Z tego powodu wynikają pewne trudności dotyczące zastosowania tych programów w procesie rewalidacji, z drugiej jednak strony pozwalają one nauczycielowi na samodzielne projektowanie własnych pomocy multimedialnych.

5) Programy informacyjne – stanowią je formy komputerowej prezentacji wiedzy, zaczynając od prostych programów przedstawiających informacje na konkretny, ściśle określony temat, a kończąc na bardzo obszernych encyklopediach multimedialnych.
Zabawy, ćwiczenia i gry komputerowe są na ogół programami specjalizowanymi, skierowanymi do określonej grupy odbiorców, często też realizują ograniczony zakres materiału dydaktycznego, w przeciwieństwie do programów użytkowych, które są bardziej uniwersalne. Oprócz klasyfikacji formalnej oprogramowania edukacyjnego można też pokusić się o klasyfikację pedagogiczną, opartą o określone cele dydaktyczne realizowane przez dany program. Będą to odpowiednio programy kształcące sprawności psychomotoryczne (korygujące deficyty), wspomagające zdobywanie wiedzy i pomagające w opanowaniu określonych umiejętności.

mgr Jacek Śliszewicz